مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز سهشنبه هشدار داد که سوریه ممکن است تنها چند هفته با آغاز یک جنگ داخلی تمامعیار و «در مقیاس بزرگ» فاصله داشته باشد. او با اشاره به شکنندگی وضعیت دولت موقت سوریه، خواستار حمایت بینالمللی از رهبری انتقالی این کشور شد.
آقای روبیو روز سهشنبه ۳۰ اردیبهشت در جلسهای در سنای آمریکا گفت: «ارزیابی ما این است که نهاد رهبری انتقالی، با توجه به چالشهایی که با آن روبهروست، شاید تنها چند هفته، و نه چند ماه، تا فروپاشی و آغاز یک جنگ داخلی بزرگ و تجزیه کشور فاصله داشته باشد.»
اظهارات وزیر خارجه آمریکا در حالی بیان شد که ماه گذشته، کشتارهای فرقهای در مناطق علوینشین در ساحل مدیترانه رخ داد و در هفتههای اخیر نیز دهها نفر، ازجمله جنگجویان دُروزی، در درگیریهای فرقهایِ نزدیک دمشق کشته شدهاند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، هفته گذشته در سفر به عربستان سعودی اعلام کرد که تحریمهای دوران اسد را لغو میکند و با احمد الشرع، رهبر جدید دولت انتقالی سوریه دیدار کرد. الشرع که کتوشلوار رسمی بر تن داشت، از سوی ترامپ «مردی جوان و خوشقیافه» توصیف شد، اما او تا همین اواخر در فهرست افراد تحت تعقیب آمریکا بهدلیل ارتباطات جهادی قرار داشت.
روبیو با طعنه گفت: «پیشینهٔ شخصیتهای دولت انتقالی [در سوریه]، مورد تأیید افبیآی نیست.»
با این حال، او افزود: «اگر با آنها وارد تعامل شویم، شاید نتیجه بدهد، شاید نه. اما اگر وارد تعامل نشویم، نتیجه ندادنش قطعی است.»
مارکو روبیو، که روز پنجشنبه نیز با وزیر خارجه سوریه در ترکیه دیدار کرده بود، دلیل اصلی خشونتهای تازه را میراث حکمرانی اسد دانست.
او گفت: «آنها با بیاعتمادی عمیق داخلی در آن کشور مواجهاند، چون اسد آگاهانه این گروهها را علیه هم تحریک کرده بود.»
اتحادیه اروپا با لغو تمام تحریمهای اقتصادی علیه سوریه موافقت کرد
در همین حال، به گفتهٔ دیپلماتها، کشورهای عضو اتحادیه اروپا روز سهشنبه ۳۰ اردیبهشت با لغو کامل تحریمهای اقتصادی علیه سوریه موافقت کردند؛ اقدامی که در راستای کمک به بازسازی این کشور جنگزده پس از برکناری بشار اسد صورت میگیرد.
بر پایهٔ گزارش خبرگزاری فرانسه، سفیران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا روز سهشنبه ۳۰ اردیبهشت بهطور مقدماتی با این تصمیم به توافق رسیدهاند و انتظار میرود که این تصمیم در نشست همین روز وزیران خارجه در بروکسل بهطور رسمی اعلام شود.
این اقدام اتحادیه اروپا پس از آن صورت میگیرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، هفته گذشته از لغو تحریمهای واشینگتن علیه سوریه خبر داد.
حاکمان جدید سوریه که خواستار لغو فشارهای شدید بینالمللی هستند، از مدتها پیش خواهان پایان تحریمهایی بودهاند که در پی سرکوب معترضان توسط رژیم اسد و آغاز جنگ داخلی، علیه این کشور اعمال شد.
دیپلماتهای اروپایی گفتهاند که در چارچوب این توافق، تحریمهایی نظیر قطع ارتباط بانکهای سوریه با نظام مالی جهانی و مسدودسازی داراییهای بانک مرکزی سوریه لغو خواهد شد.
با این حال، منابع دیپلماتیک تأکید کردهاند که اتحادیه اروپا قصد دارد تحریمهای جدیدی را علیه افرادی که مسئول دامنزدن به تنشهای قومی در سوریه هستند، وضع کند؛ بهویژه پس از حملات مرگباری که علیه اقلیت علوی صورت گرفته است.
در عین حال، سایر تحریمها که علیه رژیم اسد وضع شده بود، از جمله ممنوعیت فروش سلاح یا تجهیزات قابل استفاده برای سرکوب غیرنظامیان، همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
اقدام تازهٔ اتحادیه اروپا در ادامهٔ روندی است که در ماه فوریه آغاز شد؛ زمانی که این نهاد برخی از تحریمها علیه بخشهای کلیدی اقتصاد سوریه را به حالت تعلیق درآورد.
مقامهای اروپایی هشدار دادهاند که در صورت خلف وعدهٔ رهبران جدید سوریه دربارهٔ احترام به حقوق اقلیتها و حرکت به سوی دموکراسی، این تحریمها میتوانند دوباره اعمال شوند.
سوریه همچنین از این نظر به رفع این تحریمها نیاز دارد که این کشور اکنون با خشکسالی شدیدی مواجه شده است.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد هشدار داده است که خشکسالی شدید در سوریه ممکن است به نابودی حدود ۷۵ درصد از محصول گندم این کشور بینجامد، موضوعی که امنیت غذایی میلیونها نفر را تهدید میکند.
طرح تازهٔ اتحادیه اروپا برای تسهیل اخراج پناهجویان به «کشورهای ثالث امن»
اتحادیه اروپا روز سهشنبه طرحی را برای تسهیل بازگرداندن پناهجویان، ازجمله پناهجویان سوری به کشورهای ثالث منتشر کرد؛ اقدامی که بهمنظور کاهش مهاجرت به این اتحادیه انجام شده و با انتقاد گروههای حقوق بشری روبهرو شده است.
کمیسیون اروپا پیشنهاد داده تعریف «کشور ثالث امن» گسترش یابد تا در مواردی که متقاضیان پناهندگی میتوانند در جای دیگری حمایت مؤثری دریافت کنند، درخواست آنها «غیرقابل پذیرش» اعلام شود.
این پیشنهاد شامل حذف الزام ارتباط واقعی با کشور ثالث و دربرگرفتن کشورهایی است که پناهجو فقط از آنها عبور کرده است، مشروط بر اینکه کشور مزبور امن تلقی شود. همچنین امکان استفاده از این مفهوم حتی بدون عبور یا ارتباط، در صورت وجود توافق با کشور ثالث امن، فراهم میشود.
این تغییر موجب افزایش چشمگیر شمار افرادی خواهد شد که درخواست پناهندگیشان رد میشود و مشمول اخراج میگردند، چرا که بسیاری از پناهجویان در مسیر خود به اروپا از مرزهای متعددی عبور میکنند.
برای نمونه در ماه آوریل، از میان نزدیک به ۲۰ هزار نفری که از شمال آفریقا از طریق دریا به اروپا رسیدند، بسیاری از آنها اهل کشورهایی مانند بنگلادش، اریتره، پاکستان و سوریه بودند.