دفعهٔ پیش که دونالد ترامپ در دور اول ریاستجمهوری خود به عربستان سعودی سفر کرد، رهاورد دیدارش چند صد میلیارد دلار قرارداد تجاری بود و به قول خودش: «کار، کار و کار».
حالا و بر اساس اعلام کاخ سفید، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا بار دیگر مهمان سعودیها خواهد بود. آقای ترامپ این بار در سفر خود به خاورمیانه که از ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت خواهد بود، علاوه بر عربستان سعودی از قطر و امارات متحده عربی هم دیدار خواهد کرد.
این نخستین سفر رسمی دونالد ترامپ در دوم ریاستجمهوریش از جهات بسیاری حائز اهمیت است.
رئیسجمهور آمریکا روز سهشنبه وارد عربستان سعودی میشود، جایی که قرار است موضوعات مهمی بین او و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، مطرح شود. معاملات تجاری به ارزش میلیاردها دلار، همکاری در حوزهٔ هوش مصنوعی، بهرهبرداری از منابع معدنی عربستان، پایان جنگ در غزه و تقویت ثبات سیاسی در منطقه و به طور ویژه در کشورهای لیبی، یمن، سوریه و عراق، از جمله محورهای احتمالی مورد بحث بین طرفین خواهد بود.
بندر بنابراهیم الخریف، وزیر صنعت و منابع معدنی عربستان سعودی، اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد که ارزش منابع معدنی بهرهبردارینشدهٔ کشورش ۲.۵ تریلیون دلار تخمین زده میشود، یعنی بیش از دو برابر آنچه پیشتر برآورد میشد. منابعی که به گفتهٔ مقامهای عربستان، علاوه بر طلا و مس، «کانیهای نادر» را هم شامل میشود که دولت ترامپ در توافق معروف همکاری با اوکراین بر دسترسی به آنها تاکید داشته است.
به باور ناظران، آنچه همکاریهای دو کشور را در این حوزه برجستهتر میکند، جهش عربستان سعودی به سوی فاصله گرفتن از اقتصاد نفت-محور و افزایش سرمایهگذاری در بخش معادن است.
رئیسجمهور آمریکا همچنین قرار است صبح ۲۴ اردیبهشت در نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شرکت کند.
از جمله مسائلی که به تأیید خود آقای ترامپ قرار است در این سفر مطرح شود موضوع استفاده از نامی دیگر برای «خلیج فارس» از سوی دولت آمریکا است. موضوعی که در میان ایرانیان حساسیتهای زیادی را برانگیخته، اما آقای ترامپ میگوید هنوز دربارهٔ آن تصمیم نگرفته است.
رئیسجمهور آمریکا در پاسخ به پرسشی در مورد احتمال تغییر نام خلیج فارس در مدارک رسمی ایالات متحده گفت باید تصمیم بگیرد.
او توضیح داد که: «وقتی [به خاورمیانه] برسم، از من دربارهاش خواهند پرسید و من باید تصمیم بگیرم». دونالد ترامپ در عین حال افزود که نمیخواهد احساسات کسی را جریحهدار کند.
نکتهٔ دیگری که در آستانهٔ سفر رئیسجمهور آمریکا به خاورمیانه مطرح شد تغییر رویکرد دولت جدید ترامپ نسبت به برنامه هستهای عربستان سعودی است. موضوعی که پیشتر از سوی واشینگتن به عنوان پیششرط عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل و پیوستن ریاض به «پیمان ابراهیم» مطرح میشد.
اکنون، خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع آگاه گزارش داده که آمریکا از این پیششرط صرفنظر کرده و مسئلهٔ برنامهٔ هستهای ریاض را به عنوان سرفصلی جدا از پیمان ابراهیم قلمداد خواهد کرد. تحولی که ناظران آن را امتیازی بزرگ از سوی دولت ترامپ برای ریاض توصیف کردهاند.