دولت جدید لبنان با حمایت آمریکا تلاش‌های گسترده‌ای را برای محدود کردن نفوذ حزب‌الله آغاز کرده و این اقدامات را با بازپس‌گیری کنترل فرودگاه بین‌المللی رفیق حریری بیروت آغاز کرده است.
این فرودگاه که در منطقه تحت نفوذ حزب‌الله قرار دارد، سال‌ها به‌عنوان یک مسیر اصلی برای قاچاق و فعالیت‌های اقتصادی حزب‌الله مورد استفاده قرار می‌گرفت.
این مطلب را روزنامه وال‌استریت جورنال روز شنبه ۲۰ اردیبهشت گزارش کرده و نوشت که به گفته مقامات امنیتی لبنان، ده‌ها کارمند فرودگاه که به حزب‌الله وابسته بودند، برکنار شده‌اند و قوانین مبارزه با قاچاق به‌طور جدی اجرا می‌شود.
همچنین، پروازها از ایران که یکی از منابع تأمین مالی حزب‌الله بود، از ماه فوریه متوقف شده و دولت در حال نصب فناوری‌های نظارتی پیشرفته با استفاده از هوش مصنوعی در فرودگاه است.
به نوشته وال‌استریت جورنال، در یکی از اقدامات اخیر، نیروهای امنیتی لبنان تلاش برای قاچاق بیش از ۵۰ کیلوگرم طلا به حزب‌الله از طریق فرودگاه را خنثی کردند. به گفته مقامات، این طلا قرار بود به عنوان بخشی از منابع مالی حزب‌الله برای تأمین هزینه‌های نظامی و اجتماعی این گروه استفاده شود.
بازداشت عوامل این شبکه قاچاق، فشار بیشتری بر حزب‌الله وارد کرده و توانایی این گروه برای استفاده از فرودگاه بیروت به عنوان مسیر مالی را محدود کرده است.
بیشتر در این باره: اسناد سفارت تهران در دمشق؛ ایران چه نقشه‌ای برای سوریه داشت؟از سوی دیگر، توقف پروازهای ایران به بیروت از ماه فوریه، یکی دیگر از ضربات مهم به حزب‌الله بوده است. این پروازها که همواره به عنوان یکی از راه‌های انتقال پول نقد و تجهیزات به این گروه مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اکنون به دستور دولت لبنان متوقف شده‌اند. این تصمیم با استقبال مقامات آمریکایی و اسرائیلی مواجه شده، اما حزب‌الله همچنان به دنبال راه‌های جدید برای تأمین مالی و تسلیحاتی خود است.
بنابر این گزارش، این اقدامات بخشی از طرح گسترده‌تر دولت جدید لبنان برای کاهش نفوذ حزب‌الله و تسلط دولت مرکزی بر مناطق مختلف کشور است. ارتش لبنان نیز به تدریج کنترل گذرگاه‌های غیرقانونی مرزی را در جنوب کشور در دست گرفته و انبارهای تسلیحاتی حزب‌الله را برچیده است.
نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان، در مصاحبه‌ای با وال‌استریت جورنال گفت که این اقدامات برای اولین بار به کاهش قاچاق و بازگشت کنترل دولت بر فرودگاه منجر شده است. او افزود: «شما می‌توانید تفاوت را احساس کنید.»
در همین حال، اسرائیل نیز به حملات هوایی خود به مواضع حزب‌الله در لبنان ادامه داده و این حملات باعث تخریب بخش‌های زیادی از جنوب لبنان شده است. مقامات آمریکایی از تلاش‌های دولت لبنان برای محدود کردن نفوذ حزب‌الله استقبال کرده و آن را نشانه‌ای از بازگشت دولت مرکزی به قدرت می‌دانند.
حزب‌الله یک گروه شبه‌نظامی و در عین حال یک حزب سیاسی است که بخش بزرگی از جنوب لبنان را تحت کنترل داشت اما در جریان حملات سال گذشتۀ اسرائیل، شمار زیادی از رهبران و اعضای آن کشته شدند.
حزب‌الله که با بحران مالی مواجه است و با از دست دادن برخی از مسیرهای تأمین مالی و تسلیحاتی خود در پی سقوط دولت بشار اسد در سوریه، در موقعیت دشواری قرار گرفته است. با این حال، این گروه همچنان نفوذ گسترده‌ای در مناطق مختلف لبنان دارد.
سخت‌گیری‌های جدید سوریه و لبنان علیه گروه‌های فلسطینی
در هفته‌های اخیر، دولت‌های سوریه و لبنان رویکردی سخت‌گیرانه علیه گروه‌های فلسطینی مستقر در این دو کشور در پیش گرفته‌اند؛ گروه‌هایی که برای دهه‌ها به عنوان نیروهای مسلح در این مناطق فعالیت داشته و در مواردی برای حمله به اسرائیل مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز ۱۹ اردیبهشت با انتشار گزارشی در این باره نوشت که این تغییرات نشانگر تلاش دو کشور برای تمرکز قدرت و محدود کردن نفوذ مسلحانه گروه‌های فلسطینی است.
در سوریه، دولت جدید به رهبری گروه اسلام‌گرای هیئت تحریر شام اقدام به سرکوب مقام‌های وابسته به دولت پیشین بشار اسد کرده است، از جمله مقامات امنیتی که روابط نزدیکی با گروه‌های فلسطینی داشتند. این گروه‌های فلسطینی که همواره از حامیان خاندان اسد بوده‌اند، اکنون با فشارهای فزاینده برای تسلیم سلاح‌های خود مواجه هستند. یک مقام فلسطینی که بیش از ۴۰ سال در دمشق حضور داشته و اخیراً این کشور را ترک کرده است، به آسوشیتدپرس می‌گوید گروه‌های فلسطینی مجبور به تحویل سلاح‌های خود شده‌اند و تنها به فعالیت‌های اجتماعی و خیریه محدود شده‌اند.
هم‌زمان، دولت لبنان نیز به دنبال تقویت کنترل خود بر مناطق جنوبی کشور و محدود کردن فعالیت گروه‌های فلسطینی است. این اقدام به دنبال تضعیف گروه حزب‌الله، متحد اصلی ایران در منطقه، و همچنین تغییرات سیاسی داخلی لبنان صورت می‌گیرد. رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، که از پشتیبانی کشورهای عربی و ایالات متحده برخوردار است، خواستار خلع سلاح تمامی گروه‌های مسلح از جمله گروه‌های فلسطینی شده است.
به نوشته آسوشیتدپرس، به گفته احمد الحماده، تحلیلگر سیاسی سوری، گروه‌های فلسطینی که در دهه‌های گذشته به عنوان بازوی نظامی ایران و رژیم اسد فعالیت داشتند، دیگر اجازه حمل سلاح را نخواهند داشت. این در حالی است که دولت سوریه مذاکرات غیرمستقیمی را با اسرائیل آغاز کرده و به دنبال کاهش تنش‌های منطقه‌ای است.
این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، اخیراً پس از بیش از یک دهه برای نخستین بار به دمشق سفر کرده و قرار است به زودی به لبنان نیز سفر کند. به نظر می‌رسد سفر عباس بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک برای بازتعریف نقش گروه‌های فلسطینی در منطقه باشد.
با این حال، بسیاری از گروه‌های فلسطینی، به ویژه گروه‌های نزدیک به ایران، از این تغییرات ابراز نگرانی کرده‌اند. یکی از مقامات فلسطینی که در سوریه مستقر است، در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس با تأکید بر اینکه این گروه‌ها در این کشور «فقط مهمان» هستند، می‌گوید: «ما امیدوار بودیم این اتفاقات رخ ندهد، اما حرفی در این باره نداریم.»
به نوشته این گزارش، تحلیلگران معتقدند که این رویکرد جدید سوریه و لبنان می‌تواند به تغییرات جدی در موازنه قدرت در خاورمیانه منجر شود، به‌ویژه با توجه به تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش تنش‌ها و جلوگیری از استفاده از اراضی این کشورها به عنوان پایگاهی برای حمله به اسرائیل.